امروز «ایران» در عرصه توانمندی و پیشرفت های پزشکی و داروسازی جزو کشورهایی در جهان است که مجامع علمی و مجلات بین المللی در حوزه پزشکی، حساب ویژه ای برای دانشمندان ایران باز می‌کنند. طبق اعلام مسئولان وزارت بهداشت، ایران در بسیاری از شاخص‌های پزشکی در دنیا جزو کشورهای پیشرفته به شمار می آید به نحوی که در پزشکی رتبه ۱۵ و در داروسازی رتبه ۷ دنیا را دارد.
- رتبه علمی و پژوهشی ایران در جهان به ۱۵ رسیده است.
-۶۵ دانشگاه ایران جزو دانشگاه‌های برتر دنیا هستند که از میان آنها ۲۲ دانشگاه علوم پزشکی هستند.
-هم اکنون بخش قابل توجهی از بیماری‌های سرطانی در ایران کاملا قابل درمان است.
- ۹۷ درصد داروهای مورد نیاز کشور در داخل ایران تولید می‌شود.
-ما از طریق پیوندهای مختلف از جمله پیوند جفت، پیوند خون، پیوند مغز استخوان و ... بیش از ۷۰ بیماری در ایران درمان می‌شود.
-حدود 20 سال است که در کشور از روش سلول درمانی استفاده می‌کنیم. ایران جزو 10کشور اول دنیاست که توانسته این فناوری را کاربردی کند. بسیاری از کشورها هنوز در مرحله تحقیقات قرار دارند اما در کشورمان از سلول های بنیادی در پیوندهای مختلف قرنیه، قلب، پوست و... استفاده کرده ایم.
- در عرصه بیوتکنولوژی اکنون کشور ما جزو سه کشور تولید کننده محصولات این فناوری در دنیاست و محصولات واکسن هپاتیت B، اریتروپوئتین، آنها اینتروون، استر پتوکیناز، gcsf و اینترفون بتا در کشور ما تولید می‌شود.
رتبه کمی و کیفی پزشکی ایران در دنیا 15 است
نیروی انسانی پژوهشی ایران در سه دهه گذشته بیش از ۲۶ برابر شده و جایگاه علمی‌کشورمان در حوزه پزشکی به لحاظ کمی و به لحاظ کیفی ۱۵ یا ۱۶ است؛ درحالی که در سال ۱۳۵۸ این رتبه ۱۰۱ بود. جمهوری اسلامی ایران در ابتدای دهه ۹۰ در حوزه میزان رشد مقالات علمی حائز رتبه اول شده است.
هیچ بیماری برای درمان به خارج اعزام نمی‌شود
هم اکنون، هیچ بیماری برای درمان به خارج از کشور اعزام نمی‌شود. تا قبل از دهه ۷۰ سالانه ۱۱ هزار بیمار به خارج از کشور اعزام می‌شدند و برای هرکدام میانگین ۱۰ هزاردلار هزینه می‌شد. تا سال ۱۳۶۷ نزدیک ۵۰۰۰ پزشک خارجی در ایران فعال بودند که هرکدام میانگین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ دلار حقوق می‌گرفتند؛ در حال حاضر هیچ‌بیماری به خارج اعزام نمی‌شود. این رشد نیروی انسانی حداقل ۱۲ هزار میلیاردتومان در سال صرفه جویی ارزی ناشی از توسعه کمی و کیفی نیروی انسانی است.
تحصیل 6500 دانشجوی خارجی دردانشگاه‌های علوم پزشکی ایران
اکنون بیش از ۶۵۰۰ دانشجوی خارجی از ۵۰ کشور دنیا با هزینه خود در دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران در حال تحصیل هستند که این نشان از توان آموزشی بالای ایران است، الان دانشگاه‌های ایران در بین 500 دانشگاه برتر دنیا قرار گرفته اند.
دستیابی به ژن درمانی برای درمان سرطان خون
محققان ایرانی موفق شدند نخستین بار در کشور با استفاده از روش «ژن‌درمانی» سرطان خون را در یک بیمار درمان کنند. «ژن‌درمانی» جدیدترین روش برای درمان سرطان در جهان است که با تلاش یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی به مرحله نهایی رسیده است؛ فقط دو شرکت چندملیتی در جهان این روش درمانی را ارائه می‌کنند و این دانش در ایران با تلاش محققان داخلی بومی‌شده است. ژن‌درمانی نوعی روش درمان یا پیشگیری از بیماری است که دستورالعمل‌های ژنتیکی درون سلول‌های یک فرد را فعال می‌کند. ژن‌ها در واقع نمود ظاهری تمام جنبه‌های زندگی یک سلول هستند: آنها کُدی را درون خود نگه می‌دارند که سلول‌ها را قادر به رشد، عملکرد و تقسیم می‌کند.
تولید داروی بیهوشی ایرانی
برای اولین بار، داروی بیهوشی در کشور تولید و روانه بازار شده است و دانشمندان ایرانی این دارو را بومی‌سازی کرده اند. شرکت سرمایه‌گذاری دارویی مسئولیت تأمین؛ مسئولیت راه اندازی خط تولید داروی بیهوشی کتامین در شرکت داروی اکسیر بروجرد را بر عهده دارد و موفق شده با تلاش متخصصان داخلی ۲۰ هزار ویال از داروی تولیدی را در مرحله نخست وارد بازار نماید. با تولید کتامین در داروسازی اکسیر، کشور از واردات این محصول بی‌نیاز و از خروج ارز جلوگیری می‌شود. کتامین برای القا و حفظ بیهوشی عمومی در ستینگ‌های جراحی و بخش‌های مراقبت‌های ویژه کاربرد دارد. کتامین دارای خصوصیات ضد درد است بنابراین علاوه بر کاربرد اصلی آن به‌عنوان یک داروی القای بیهوشی، در کاهش دردهای حاد یا مزمن، متعاقب اعمال جراحی می‌تواند مؤثر واقع شود و نیاز و میزان استفاده از سایر داروهای ضد درد در بخش‌های مراقبت‌های ویژه پس از اعمال جراحی را نیز کاهش می‌دهد.
تکمیل ساخت بزرگ ترین خط تولید داروی «ضد سرطان»
هم اکنون بزرگ ترین خط تولید داروی سرطان در کشور توسط شرکت سرمایه گذاری دارویی تامین (تیپیکو) راه اندازی شده است و استفاده از ظرفیت‌های بومی و نخبگان دانشگاهی کشور در راه اندازی این خط دارویی منحصر به فرد می‌باشد. داروهای تولیدی در این واحد باعث شده از خروج ارز از کشور جلوگیری شود ضمن اینکه این واحد تولیدی ظرفیت ارز آوری برای کشور دارد. خط جدید قابلیت تولید تمام داروهای ضد سرطان را دارد و در نوع خود دستاورد بسیار مهمی در حوزه تامین داروی ضد سرطان در ایران محسوب می‌شود. پیش از این داروهای تولیدی در این خط بیشتر وارداتی بودند، اما با بهره برداری از این خط، بخش مهمی از داروهای ضد سرطان مورد نیاز داخل در این خط تولید می‌شود.
پیوند عضو فرد فوت شده به فرد نیازمند عضو زنده
اولین پیوند عضو فرد کاملا فوت شده به فرد زنده برای نخستین بار در خاورمیانه در بیمارستان حضرت رسول‌اکرم(ص) تهران انجام شده است. مسئولیت انجام این جراحی پیوند با دکتر سام زراعتیان نژاد دوانی، سرپرست واحد پیوند و فراهم‌آوری دانشگاه علوم پزشکی ایران بود. وی در گفتگویی درباره عمل جراحی صورت گرفته اظهار داشت:
هم‌اکنون دو نوع پیوند در جهان و در کشور داریم. یک روش آن شایع‌ترین نوع پیوند یعنی مرگ مغزی است که بعد از تایید مرگ مغزی بیمار انجام می‌شود و اهدای عضو صورت می‌گیرد که در کشور ما هم سال‌هاست انجام می‌شود. دومین نوع پیوند، پیوند پس از مرگ قلبی است که مربوط به بیماری است که دچار ایست قلبی شده و با دستگاه و روش‌های مربوط، قلب برگشت داده می‌شود که برای 24 یا 48 ساعت بیمار زنده می‌ماند و سپس اهدای عضو از این بیمار انجام می‌شود.
اما نوع سوم پیوند که توسط متخصصین ایرانی صورت گرفته، این است که بیمار دهنده دچار ایست کامل قلبی شده و بیمار گیرنده هم نیازمند کبد، کلیه و بافت‌های قلب بوده است. در واقع می‌توان گفت، این نوع پیوند با توجه به استناد ژورنال بین‌المللی پیوند قلب و ریه در دنیا تاکنون گزارش نشده است. یعنی اولین‌بار است که پس از حدود 60دقیقه از مرگ کامل که عملیات احیا هم انجام شده و قلب برنگشته، این بیمار به اتاق عمل منتقل و با استفاده از پمپ قلبی ریوی و فیلترهای خاص، خون به بدن بیمار برگردانده شده و در واقع اعضای بدن بیمار قابل پیوند و اهدا شده است.
طی شش ماه سه مورد پیوند اعضا به همین شیوه عمل پیوند انجام شده است و در واقع این نوع جدید پیوند، تعداد دهندگان بالقوه را به مقدار بسیار زیادی افزایش می‌دهد. علت آن هم این است که ممکن است به دلایل مختلف، تعداد مرگ‌های مغزی یا رضایت‌دهندگان پیوند از فرد مرگ مغزی شده کم شود؛ اما در موارد مرگ قطعی این گونه نیست و تعداد اهداکننده بالقوه آن و رضایت خانواده‌های متوفی بسیار زیاد می‌شود. در واقع با این دستاورد، تعداد دهندگان به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد و می‌توان تعداد بیماران در فهرست انتظار پیوند را کاهش داد. ما در همه این موارد در شش‌ماه گذشته، چند تیم بسیار خوب شامل بیهوشی و تیم پمپ و... را به صورت مقیم در اتاق عمل داشتیم که این پیوندها را انجام دادیم. اما این که اکنون این دستاورد توسط وزارت بهداشت رسانه‌ای شد، دلیلش این بود که علاوه بر اهدای کامل و موفقیت‌آمیز اعضا برای گیرنده، موفق شدیم استعلام جهانی آن را هم از ژورنال معتبر بین‌المللی بگیریم و مقاله آن را هم به چاپ برسانیم.
شرایط بیماران گیرنده عضو پس از پیوند به نحوی است که بیمار اول، یک کلیه دریافت کرد؛ بیمار دوم کبد و دو کلیه دریافت کرد و برای بیمار سوم، کبد، کلیه و بافت قلب پیوند شد که طبق گزارش‌هایی که گرفتیم هیچ کدام از اعضای پیوند زده شده در این افراد دچار پس‌زدگی نشده است و هیچ کدام فوت نکرده‌اند.
اگر همکاری تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی استان‌ها و تجهیزات کامل پیوند و جراحی وجود داشته باشد، به نظر سالانه می‌تواند تعداد بیماران نیازمند درفهرست انتظار پیوند را 20 تا 30 درصد کاهش دهد؛ به این دلیل که میزان مراجعات مرگ‌های قلبی بسیار بیشتر از مراجعات مرگ های مغزی است.